Dane hierarchiczne można prezentować za pomocą różnych form wizualizacji. Jak w ciekawy sposób prezentować zagnieżdżone dane hierarchiczne w formie wykresu sopelkowego pokazała Joanna Sarata we wpisie „Wizualizacja drzew decyzyjnych – odświeżona klasyka”. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się wizualizacji w formie wykresu hierarchicznego. Tego rodzaju wizualizacje można również znaleźć pod nazwą Sunburst chart (co możemy tłumaczyć jako rozbłysk Słońca) lub jako wykres słonecznikowy.
Rysunek 1. Przykładowy wykres hierarchiczny
Wykresy tego typu bardzo dobrze pozwalają na prezentacje danych o strukturze hierarchicznej, czyli takich, które można przedstawiać na różnych poziomach agregacji (np. dane dla szkół i oddziałów szkolnych). W wykresie hierarchicznym, wielkość warstwy każdego z elementów jest proporcjonalna do udziału danej kategorii w liczebności ogółem stanowiącej jego podstawę. Każdy poziom hierarchii jest reprezentowany przez jeden pierścień. Najbardziej wewnętrzny okrąg stanowi najwyższy poziom w hierarchii, a pierścienie podległe odchodzą od centrum.
Pierwsze próby stworzenia tego rodzaju wykresu można zauważyć już w roku 1890, kiedy Lawrence W. Fike zaprezentował klasyfikację zwierząt. Jego wykres otoczony jest ilustracjami zwierząt, które – (nie zawsze dokładnie) odpowiadają ich pozycji na wykresie. Podziały są pokolorowane odcieniami różu, żółtego, niebieskiego i zielonego, co ułatwia czytanie wykresu.
Kolejne wizualizacje tego rodzaju można znaleźć w „Mechanical Engineering in 1921”. Znajdują się tam wykresy prezentujące średnie roczne wydatki netto rządu federalnego Stanów Zjednoczonych w latach 1910-1919, dotyczące między innym robót publicznych, badań, edukacji, utrzymania armii i innych obszarów.
Rysunek 2. Klasyfikacja zwierząt wg L. W. Fike.
Źródło: Fike L. W., 1890: Zoological Chart – Fike’s Concentric Charts of the Sciences
Przyjrzyjmy się współczesnej wersji wykresu hierarchicznego. Na poniższym wykresie zaprezentowano dane dotyczące struktury przykładowej firmy oraz zaznaczono, które struktury są większe od innych. Nadrzędną kategorią jest region, tj. Ameryka Północna, Ameryka Południowa oraz Europa. Każdy region jest podzielony na kilka departamentów, a poszczególnymi departamentami zarządzają dyrektorzy, którzy mają przydzielonych menadżerów.
Rysunek 3. Struktura firmy zaprezentowana na wykresie hierarchicznym
Podsumowując: wykres hierarchiczny jest dobrym wyborem wtedy, gdy chcemy zaprezentować wielopoziomową strukturę , oznaczyć segmenty na poszczególnych poziomach i wskazać, które podgrupy są większe od innych. Podobnie jak w przypadku wykresu kołowego, jest on stosunkowy łatwy w interpretacji, ale warto zwrócić uwagę, że mogą wystąpić trudności w dokładnym porównywaniu wielkości dla prezentowanych danych. Wykres hierarchiczny umożliwia natomiast szybkie zidentyfikowanie segmentów złożonej, wielowarstwowej hierarchii.