W moim poprzednim wpisie, pojawił się temat dashboardów. Myślę, że warto go rozwinąć i napisać więcej nie tylko na temat samych dashboardów, ale i o wykresach, które pasują do tego typu wizualizacji informacji. Zanim przejdziemy do samych wykresów, nakreślmy szerszy kontekst używania dashboardów.
Pod wieloma względami dashboard to nowa wersja Systemu Informowania Kierownictwa (Executive Information System – EIS), którego zadaniem jest ułatwianie i wspomaganie zbierania informacji pomocnej przy podejmowaniu decyzji (zarówno z zewnętrznych, jak i wewnętrznych źródeł), istotnych ze względu na cele i oczekiwania organizacji.[1] Takie też są zadania dashboardu, stąd wymóg, aby używane na nim wykresy nie tylko były informacyjne, ale też i przejrzyste. Jak pisze Stephen Few, podstawowe wyzwanie w tworzeniu dashboardu, to potrzeba zamieszczenia dużej dawki informacji na małej przestrzeni tak, żeby całość była zrozumiała już przy pierwszym spojrzeniu.[2] Ale czy to jedyne wyzwanie?
Jakie są wyznaczniki dobrego dashboardu? Oto 7 podstawowych zasad:
- pokazuje informacje niezbędne do osiągnięcia określonego, wyznaczonego celu – ani mniej, ani więcej (mogą być to wskaźniki KPI, ale nie jest to warunek konieczny, informacja ma być użyteczna);
- w całości mieści się na ekranie komputera – dashboard można objąć jednym spojrzeniem, bez przewijania;
- przeważają na nim obiekty graficzne, tekst jest ewentualnym dodatkiem – w krótkim czasie prezentacji, dobrze zbudowana grafika przekazuje więcej informacji niż tekst;
- informacje przedstawione są skrótowo – w formie podsumowań lub wyjątków. Dashboard jest używany do monitorowania sytuacji pod presją czasu, stąd przedstawienie informacji musi być tak przemyślane, by grafiki ułatwiały podejmowanie decyzji, zamiast skupiać uwagę na nieistotnych detalach;
- wbrew obiegowym opiniom nie musi być przedstawiany z wykorzystaniem przeglądarki internetowej (choć obecnie jest to jeden z lepszych nośników), ani odświeżany w czasie rzeczywistym (istotne jest, by dane były odświeżane zgodnie ze specyfiką tematu oraz by odświeżanie było możliwe i proste do wykonania);
- dashboard jest dostosowany do wymagań odbiorcy;
- obiekty przekazujące informacje są przejrzyste, zwięzłe i intuicyjne – jasno określają treść wiadomości, bez zajmowania dużej przestrzeni. Stąd często wykorzystywane mierniki (na wzór wskaźników paliwa), termometry, kostki, czy sygnalizacja świetlna.[3]
Znając powyższe wymagania łatwo ocenić, dlaczego poznany ostatnio bullet graph jest odpowiednią grafiką do zastosowania na dashboardzie. Kolejną wizualizacją tego typu są termometry. Spójrzmy na wykres poniżej.
Pozostajemy w tematyce smogu. Nie tylko, omawiane już, jego stężenie jest ważnym wyznacznikiem jakości powietrza. Istotny jest też skład, który zmienia się w ciągu roku. Pył PM10 to metale oraz benzany, będące efektem np. spalania w piecu nieodpowiednich materiałów. Zobaczmy, jak skład pyłu zmienia się w ciągu roku. Na wizualizacji benzany zostały oznaczone ciemnym słupkiem. Na wizualizacji zostały wykorzystane uśrednione dane miesięczne z małopolski za rok 2016.[4] Przedstawienie danych w postaci termometrów ułatwia przekazywanie informacji – każdy wie, jak ją odczytać, ponieważ wie, jak posługiwać się termometrem. Dzięki przejrzystej formie, bez zbędnych ozdobników i dobrej organizacji przestrzeni na wizualizacji, bardzo łatwo odczytujemy dane:
- średnie miesięczne stężenie benzanów w pyle PM10 w Małopolsce w 2016 roku było najwyższe w lutym – benzany stanowiły 74% zawartości pyłu;
- najniższe średnie miesięczne stężenie benzanów w pyle PM10 w Małopolsce w 2016 roku było w lipcu 11%;
- wyraźnie widać, że średnie miesięczne stężenie benzanów w pyle PM10 w Małopolsce w 2016 roku rosło w tzw. sezonie grzewczym, czyli w 1-szym i 4-tym kwartale roku.
I tak termometr, w połączeniu z bullet graph z ostatniego wpisu, daje nam już dwa wykresy budujące dashboard.
[1] Definicja za Wikipedia, dostęp: 31.10.2017r. [2] Patrz: Stephen Few, Dashboard Confusion, Intelligent Enterprise, 2004; lub: Information, dashboard, design. The effective visual communication of data; O’Reily Media, 2006. [3] Patrz: Stephen Few, Information, dashboard, design. The effective visual communication of data; O’Reily Media, 2006. [4] Dane za: http://www.gios.gov.pl/pl/